چراغ راه در انتخاب برتر

کمیل کسی است که امام علی (علیه السلام) دعای معروف به کمیل را به او تعلیم داد.هر دوی این شخصیت ها، انسان های خوبی هستند و هر دو، در بسیاری از مراتب و مقامات شاید هم سطح باشند اما در مقام انتخاب و کشور داری کدام بهترند؟

تاریخ را بخوانید:

در سال 39هـ. ق. کمیل بن زیاد از طرف امیرالمؤمنین (علیه السلام) به فرمانداری شهر هیت منصوب شد. پس از مدتی خبر به وی رسید که یاران معاویه به فرماندهی «سفیان بن عوف» قصد یورش به هیت را دارند، کمیل به خیال اینکه آن‌ها در «قرقیسا» هستند، بدون اجازه امام علی (علیه السلام) 50 نیروی مسلح را برای دفاع در شهر گذاشت و خود و یارانش به طرف آنجا حرکت کرد، تا در جنگ پیشدستی کرده باشد. سپاهیان معاویه از فرصت استفاده کرده به هیت حمله کردند و به غارت پرداختند. امام علی (علیه السلام) نامه‌ای به کمیل بن زیاد نوشت و او را سرزنش کرد.

ناراحتی و گلایه امام علی(علیه السلام) از کمیل:

سستی انسان در انجام کارهایی که بر عهده اوست، و پافشاری در کاری که از مسئولیت او خارج است، نشانه ناتوانی آشکار، و اندیشه ویرانگر است. اقدام تو به تاراج مردم «قرقیسا» در مقابل‌‌ رها کردنِ مرزهایی که تو را بر آن گمارده بودیم و کسی در آنجا نیست تا آنجا را حفظ کند، و سپاه دشمن را از آن مرز‌ها دور سازد، اندیشه‌ای باطل است. تو در آنجا پلی شده‌ای که دشمنان تو از آن بگذرند و بر دوستانت هجوم آورند، نه قدرتی داری که در کنار تو نبرد کنند، و نه هیبتی داری که از تو بترسند و بگریزند، نه مرزی را می‌توانی حفظ کنی، و نه شوکت دشمن را می‌توانی درهم بشکنی، نه نیازهای مردم دیارت را کفایت می‌کنی، و نه امام خود را راضی نگه می‌داری!

 نظر امام علی(ع) در مورد مالک_اشتر:

«مالک! مالک چه بود! به خدا اگر کوه بود، کوهی بود جدا از دیگر کوه ها و اگر سنگ بود سنگی بود خارا که سم هیچ ستور به ستیغ آن نرسد و هیچ پرنده بر فراز آن نپرد.

خدا رحمت کند مالک را، او برایم چنان بود که من برای رسول خدا »صلی ا… علیه و آله» بودم.

تاریخ سراسر عبرت و آموزشی است که کذشتگان برای آن هزینه های گزافی داده اند و هم اکنون به دست ما رسیده است. کمی در استفاده امام علی علیه السلام از لغات در برخورد با یاران خود بیندیشیم. نکته ای که به ذهن نویسنده متبادر می شود این است که در کنار خصوصیات علمی و توانایی های شخص ، ولایت پذیری یکی از شروط لازم پذیرش مسئولیت در نظام اسلامی است.

نکته بسیار مهم دیگری که می توان برداشت کرد این است که چرا امام علی علیه السلام با این شدت به توبیخ کمیل پرداخته است با این که کمیل یکی از یاران نزدیک امام بوده اند و همه می دانیم دعای معروف کمیل منتسب به او است.برداشت نویسنده این است که انتظاری که امام از کمیل به عنوان خواص جامعه، دارد با انتظار او از

دیگران متفاوت است به این معنا که اگر کسی خطایی کرد و رهبر جامعه برخورد شدیدی با او نداشت نه این که رهبر جامعه از کار او راضی است بلکه به این معنا است که از آن شخص بیشتر از این انتظاری ندارد.

 

ادامه دارد…

 

حامد دهقانی