روز جهانی دیابت

روز جهانی دیابت بزرگترین کمپین آگاهی از دیابت در جهان است که هرساله در 14 نوامبر برگزار می­شود. هدف از برگزاری روز جهانی دیابت ، ترویج اهمیت اقدام هماهنگ برای مقابله با دیابت به عنوان یک مسئله مهم بهداشت جهانی است.

“با آموزش دیابت از آینده خود محافظت کنیم” شعار روز جهانی دیابت 2022 با تمرکز بر دسترسی به مراقبت از دیابت است. در حال حاضر از هر 10 بزرگسال در سراسر جهان ، یک نفر با دیابت زندگی می­کند ، یعنی حدود 537 میلیون نفر . تقریبا نیمی از آنها نمی­دانند که به این بیماری مبتلا هستند. این امر فشار مضاعفی بر سیستم های بهداشتی وارد می­کند. متخصصان مراقبت­های بهداشتی باید بدانند که چگونه بیماری را زود تشخیص دهند و بهترین راه مراقبت ممکن را ارئه دهند. افراد مبتلا به دیابت برای درک وضعیت خود و انجام خود مراقبتی روزانه ضروری جهت حفظ سلامتی و جلوگیری از وقوع عوارض ، نیاز به دسترسی به اموزش مداوم دارند.

دیابت شیرین یا دیابت ملیتوس

دیابت ملیتوس نوعی اختلال در عملکرد انسولین بدن به حساب می آید. در این بیماری قند خون به طرز غیر طبیعی بالا می رود و باعث می شد فرد به نوعی دچار دیابت شود .در این شرایط بدن به اندازه کافی هورمون انسولین تولید نکرده و در نتیجه مقدار زیادی قند در جریان خون ایجاد می شود. دیابت قندی با افزایش خطر حمله قلبی، سکته مغزی، گردش خون ضعیف به پاها، آسیب به چشم و… همراه است. تشخیص زودهنگام و به موقع می تواند به پیشگیری از آسیب های دیابت کمک کند.

انواع دیابت

سه نوع دیابت وجود دارد

دیابت نوع 1 ، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری

دیابت نوع 1

این نوع دیابت به دلیل آسیب دیدن سلول های انسولین لوزالمعده ایجاد می شود. در دیابت نوع 1 ، انسولین کمی ایجاد می شود یا هیچ انسولینی ندارد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید از تزریق انسولین استفاده نمایند. معمولا در افراد زیر 30 سال رخ می دهد اما در هر سنی ممکن است دیده شود .

دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 بیش تر در افراد بالای 30 سال دیده می شود و دیابت بزرگسالان نامیده می شود. در این نوع دیابت ، لوزالمعده انسولین تولید کرده اما به اندازه کافی نیست.این نوع دیابت با مدیریت وزن و رژیم غذایی و ورزش قابل کنترل است.

دیابت بارداری

دیابت بارداری زمانی رخ می دهد که سطح قند خون زیادی در دوران بارداری وجود داشته باشد. با پیشرفت بارداری، کودک در حال رشد نیاز بیشتری به گلوکز دارد. تغییرات هورمون در دوران بارداری بر عملکرد انسولین تاثیر گذاشته و باعث بالا رفتن قند خون می شود. دیابت بارداری ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در آینده به دنبال داشته باشد .

دیابت شیرین چه علائمی دارد؟

علاوه بر موارد روبه رو علائم دیگر دیابت عبارتند از :

• خشک شدن دهان
• تهوع یا سوزن سوزن شدن دست و پاها
• پوست خشک و خارش
• عفونت های مکرر یا عفونت های دستگاه ادراری

چگونه دیابت ملیتوس را تشخیص دهیم؟

با آزمایش نمونه ادرار برای قند خون، دیابت تشخیص داده می شود اما برای تشخیص نهایی نیاز به آزمایش نمونه خون است. آزمایش قند خون به صورت ناشتا در اول صبح انجام می شود. اگر کسی علائم قند خون را داشته باشد، فقط یک آزمایش نیاز است. در صورت عدم وجود علائم، آزمایش تاییدیه دوم نیز لازم است . گاهی اوقات، مخصوصا در دوران بارداری آزمایش تحمل

گلوکز انجام می شود که آزمایش خون قبل و 2 ساعت بعد از نوشیدن قند انجام میشود.

در صورت عدم کنترل قند خون، مشکلات متعددی از جمله افزایش فشارخون و چربی خون ، اختلالات کلیوی ، سکته های قلبی و مغزی ، عفونت ، زخم و حتی قطع عضو رخ میدهد.

تغذیه مناسب در بیماران دیابتی:

• مواد غذایی زیر باید از رژیم بیماران دیابتی حذف شود: قند و شکر ، مربا ، فالوده ، بستنی ، نبات ،پولکی ، انواع شربت ، عسل ، انواع شیرینی ، گز ،سوهان ، دلستر ، ماءالشعیر ، نوشابه )رژیمی یا معمولی( ، آب میوه )طبیعی یا صنعتی(.
• نان ، برنج ، سیب زمینی ، ماکارونی ، انواع میوه، حبوبات ، گوشت ، چربی ها ،مغزها ، لبنیات باید در حدی که در رژیم غذایی معین شده مصرف شود.
• مصرف سبزیجات در بیماران دیابتی از اهمیت خاصی برخوردار است.خوردن سبزیجات به همراه غذا از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری کرده و باعث کاهش کلسترول خون میشود.
• منظور از سبزیجات انواع سبزی ، خیار ، گوجه ، کاهو ،کلم ،کنگر ، کدو و بادمجان میباشد که در بین این مواد گوجه فرنگی ، انواع کلم ، اسفناج و فلفل دلمه ای دارای خواص ویژ ه ای بوده و بهتر است از این مواد بیشتر استفاده شود.
• قند میوه تفاوت چندانی با قند معمولی ندارد و در صورت زیاده روی در مصرف میوه قند خون افزایش خواهد یافت. هندوانه خربزه طالبی شیرین انگور عسگری خرما و انجیر نسبت به سایر میو ها قند بیشتری دارند و بهتر است از این میوه ها کمتر استفاده شود.

ورزش و دیابت:

• ورزش و فعالیت بدنی برای تنظیم قند خون و سوزاندن قند اضافی بسیار موثر است. اگر میخواهید ورزش های سنگین را شروع قبلا با پزشک معالج مشورت کنید.بهترین ورزش انجام دو نوبت پیاده روی 20 دقیقه ای در روز میباشد. دوچرخه سواری شنا و کار با وزنه های سبک نیز ورزش های مفیدی هستند.
• پوشیدن کفش ورزشی مناسب و راحت جهت جلوگیری از زخم شدن پا یا ایجاد تاول در پا ضروری است. پیاده روی را از مقدار کم و با سرعت کم شروع کرده و به تدریج مدت و سرعت آن را افزایش دهید.
• اگر قند خون از 250 بالاتر باشد ورزش نکنید و با پزشک مشورت کنید.

مرکز بهداشت شهرستان آباده – واحد پیشگیری و مراقبت از بیماریهای غیرواگیر