خطر تراریخته در سبد خانواده ها

پرفسور علی کرمی ؛ متخصص بیوتکنولوژی (زیست فناوری) پزشکی و فوق تخصص مهندسی ژنتیک با بیش از 25 سال تدریس و تحقیق، در خصوص محصولات تراریخته کشاورزی معتقد است علوم و فناوری به عنوان ابزاری در دست بشر جهت رشد و توسعه و خدمت به انسان ها و جامعه است و بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک به عنوان فناوری های نوین، خدمات ارزشمندی را در همه عرصه های پزشکی، کشاورزی و دامپروری، صنایع، محیط زیست و منابع طبیعی داشته است که غیر قابل انکار است.
تولید انواع داروهای نوترکیب، واکسن های جدید، روش های نوین تشخیص مولکولی بیماریها و عوامل بیماری زا، تولید انواع آنزیم ها و محصولات صنعتی به روش های زیست فناوری، برخی از کاربرد های گسترده و مفید این دانش است. یکی از عرصه های مهم کاربرد زیست فناوری و مهندسی ژنتیک استفاده از آن جهت اصلاح بذر و تولید محصولات نوین کشاورزی با ویژگی های خاص مانند افزایش تولید، مقاومت به آفاتی چون خشکی، شوری و عوامل دیگر است. به این نوع محصولات دستکاری شده ژنتیکی «تراریخته» نیز گفته می شود. هدف این نوع فعالیت ها کمک به افزایش بهره وری، کاهش ضایعات، کاهش نیاز به سموم کشاورزی و تولید محصولات غنی تر جهت رفع نیاز جهان به مواد غذایی است. هرچند طبق نظر متخصصین، با کشاورزی علمی و آموزش کشاورزان بدون نیاز به محصولات تراریخته نیز می توان محصولاتی بیش از نیاز کشورها تولید نمود.
به بیان ساده تر محصولات تراریخته(GMO)، به محصولاتی گفته می‌شود که با دستکاری ژنتیکی، از حالت عادی خارج شده‌اند، برای مثال، انتقال ژن یک حیوان که به سردی مقاوم است، به میوه گوجه‌فرنگی، تحت شرایطی سبب مقاومت گوجه دستکاری شده (تراریخته) نسبت به سرما خواهد شد و یا انتقال ژن از یک آفت کش به برخی گیاهان باعث مقاوم شدن گیاه در برابر برخی آفات خواهد شد.
صرف ارائه آمار توسعه سطح زیر کشت گیاهان تراریخته در جهان دلیل محکمی برای توسعه آن در کشور نیست چون بسیاری مسایل دیگر در جهان در حال توسعه است اما آیا ما هم باید پیروی کنیم؟ معضل ما بحث نتایج غیر قابل پیش بینی و جنبی این نوع تغییر ژنتیکی و آثار آن بر جامعه و محیط زندگی مان است، نه کاهش فاصله رقابتی در بخش اقتصادی و سیاسی با سایر کشورها با استفاده از فنون جدید بخش های مختلف از جمله کشاورزی!
داستان وارد کردن بذر های تراریخته عقیم یک شرکت معروف از طریق اسرائیل به مصر و وابسته کردن کشاورزی مصر به آنها و صدمات جدی آن به کشور مصر هنوز در خاطره تاریخ ثبت و موجود است. بسیار باید ساده لوح باشیم تا فریب این شرکت های عظیم که شعار خود را انقلاب سبز و تولید غذا برای فقرا و جهان گذاشته اند بخوریم و حتی ذره ای به آنها که به دنبال استعمار نوین هستند اعتماد کنیم.
پرفسور کرمی به عنوان محقق مستقل و آگاه به این موضوعات تاکیده کرده است که؛ قطعا با ورود بذرهای خارجی مخالفم و تولید آن توسط دانشمندان داخلی را مورد حمایت قرار می دهم . این نوعی مبارزه با شرکت های انحصاری بین المللی و دفاع از منافع ملی، روشی جهت حفظ استقلال و خودکفایی کشور است.
دکتر philip regal تاکید دارد که متابولیسم و بیوشیمی گیاه با دستکاری ژنی دچار اختلال می شود و عوارضی خواهد داشت. حتی اگر از نظر محیط زیست مشکل نداشته باشد برای خوردن انسان مناسب نیست. در آمریکا دانشمندان FDA مثل dr louis pribyl با ورود محصولات تراریخته کشاورزی به بازار مخالفت کردند و تاکید داشتند که ژن سمی داخل شده و متابولیسم گیاه به هم خواهد خورد و محصولات دیگری غیر از محصول ژن کلون شده هم می تواند تولید شود و حتی ممکن است، ژن بیش فعال شود و یا ژن های دیگری روشن و یا خاموش شوند که عواقب آن ممکن است به ضرر باشد تا نفع.
دکتر matthews E .J نیز متخصص سم شناسی FDA معتقد است گیاه تغییر یافته می تواند سموم دیگری تولید کند یا دکتر carl B johnson سم شناس، عدم توانایی روش های آزمایشگاهی و مولکولی برای تشخیص سموم ناشناخته جدید درگیاه تراریخته را مطرح می سازد.اسناد متعددی از جامعه اروپا هم وجود دارد که بدون بررسی دقیق علمی، این محصولات را مورد تایید قرار داده اند و به موارد متعددی از آلرژی ها و بیماری های ناشی از GMO دچار شده اند. دو دانشمند به نام های jonathan latham – allison wilson مقاله ای منتشر کردند که نشان می داد این نوع محصولات کشاورزی دستکاری شده برای انسان خطر دارد مثلا در بافت موش های «رت نر» که ذرت تراریخته واجد ژن «بی تی مونسانتو» را خورده بودند (که برای بازار مصر تهیه شده بود و با ذرت عادی تفاوت داشت) مایعی دیده می شد که پس از 90 روز آثار سمی در سلول های کبد و معده و حتی سلول های اسپرم ساز دیده می شد و یا خرگوش هایی که سویای تراریخته مصرف کرده بودند اثرات منفی روی آنزیم های قلبی و کلیه آن ها دیده شد* و …
مرکز بین المللی تحقیق و توسعه کشاورزی، پاسخ گرسنگی در جهان را در تراریخته نمی داند بلکه کشاورزی علمی و فنی مبتنی بر حفظ منابع طبیعی معرفی می کند، آیا این مدل برای کشور ما مناسب تر از توسعه تراریخته ها نیست؟
پرفسور علی کرمی معتقد است همه علوم خط قرمزهایی دارند که نباید از آن عبور کرد و آن همان مرز اخلاق، حقوق و سلامت انسان، جامعه و محیط زیست است. مهندسی ژنتیک فی نفسه دانش خطرناک و مضری نیست بلکه باید دید از این علم و فن با رعایت تمام جنبه های آن، جهت چه مقصود و منظوری استفاده می شود؟

پی نوشت :
*کتاب ژن های تغییر یافته و حقیقت تحریف شده، نوشته استیون دروگر

حامد دهقانی