پایگاه خبری نفیرنیوز اخبار شهرستان آباده – خبر ، گزارش ، سورمق ، صغاد ، بهمن ، ایزدخواست
فراکتال از علوم نوینی است که بشر طی سالیان سال حتی به شکل ناخودآگاه با الهام از طبیعت آن را در زندگی و علوم مختلف و هنر و معماری به کار بسته است. فراکتال به شکل هندسیای گفته میشود که آرایشی تکرارشونده دارد؛ یعنی اگر آن را چند تکه کنیم هر قسمت، تکراری از قسمت دیگر است. به بیان دیگر هر جزء آن نمایندهای از کل است.
با کمی دقت به اطراف خود، می توان بسیاری از این اشکال را یافت. از گل فرش زیر پای شما و گل کلم تا شکل کوه ها، ابرها، دانه برف و باران، شکل ریشه، تنه و برگ درختان و بالاخره شکل سرخس ها، سیاهرگ و حتی می توان از این هم فراتر رفت ؛ سطح کره ماه ، منظومه شمسی و ستارگان .
یکی از مشهورترین فراکتالها توسط ریاضیدانی به نام «فونکخ» در سال 1904 ابداع شد. در این فراکتال که به «دانه برفی کخ» شهرت دارد، ابتدا یک مثلث متساویالاضلاع را در نظر میگیریم و هر ضلع آن را به سه قسمت تقسیم میکنیم؛ سپس به جای پاره خط وسط هر ضلع، یک مثلث متساویالاضلاع دیگر جایگزین میکنیم و این عمل را بارها تکرار میکنیم. به این نوع فراکتالها، فراکتال «خود متشابه» گفته می شود، چرا که هر قسمت آن با تکه بزرگتر شبیه است.
این روزها از فراکتال ها به عنوان یکی از ابزارهای مهم در گرافیک رایانه ای نیز استفاده می کنند، اما استفاده عمده این نوع هندسه در فشرده سازی فایل های کامپیوتری نمود بیشتری پیدا می کند.
تمام تصاویری که به عنوان تصاویر سه بعدی معروف هستند و برای دیدن آن نیاز به دقت بالایی می باشد در زمره فراکتال ها قرار می گیرند.بحث هندسه فراکتال اولین بار در سال 1975 توسط بنویت مندلبروت مطرح شد. این در حالی است که رد پای آن صد ها سال پیشتر در معماری مسلمانان مشاهده می گردد.
سوال جالب اینجاست که با توجه به عدم کشف این نوع هندسه در زمان ساخت معماری های اولیه اسلامی به چه دلایلی هنرمندان مسلمان از هندسه فراکتال در هنر معماری استفاده می کرده اند و آیا پیوندی میان هندسه فراکتال و مفهوم اسلامی وحدت در عین کثرت وجود دارد؟نکته این جاست که هنرمند مسلمان با استفاده از انواع اشکال هندسی و گیاهی در بنا های اسلامی در پی آن است که اثبات کند پیوستگی خاصی در بین حیات جماد ، نبات و دنیای انسان وجود دارد و عالم متکثر، جدا از سر منشاء آن نیست. مهمتر از آن هنرمند اسلامی با تقید عملی خود به استفاده از نقوش طبیعی اعتقاد راسخ خود را به رجحان هندسه طبیعت و ارگانیسم زنده ابراز می نماید. به این ترتیب مشاهده می گردد که هندسه فراکتالی از زمان شکل گیری هنر معماری اسلامی به نوعی رایج بوده است و عناوین امروزی تحت نام هندسه فراکتالی ، تعابیر جدید دوره معاصر اخیر است و در حقیقت هدف از مفهوم وحدت در کثرت از نظر هنرمند مسلمان تاکید بر یگانگی خداوند بوده است.
حامد دهقانی